ความศรัทธาในความศักดิ์สิทธิ์ของนกคุ้มที่ถือเป็นสัญลักษณ์ทางความเชื่อของชาวสุโขทัย เริ่มต้นมาจากชาดก ตอนหนึ่งในพระเจ้า 500 ชาติ นกคุ้มจึงเป็นเสมือนคติความเชื่อว่ามีพลังพิเศษที่มีความสามารถในเรื่องป้องกันคุ้มครองให้คลาดแคล้วจากภัยอันตรายทั้งปวง และเรียกทรัพย์ เรียกเงินทองเข้าบ้าน โดยผู้บูชาส่วนใหญ่จะเอานกคุ้มใส่พานบูชา แล้วหันหน้าออกไปทางหน้าร้าน เพื่อเรียกลูกค้าให้เข้ามาอุดหนุนซื้อสินค้า และบันดาลโชคลาภให้เจ้าของเกิดความร่ำรวย เราจึงพบเห็นงานศิลปะหัตถกรรม เกี่ยวกับนกคุ้มหลากหลายรูปแบบในจังหวัดสุโขทัย
